۱۱ مرداد ۱۴۰۱ / ۲ اوت ۲۰۲۲

گزارشی از دل ماجرا: درخواست ویزای آمریکا برای رئیسی، جهت حضور در مجمع عمومی سازمان ملل

ایران/دیپلماسی

شرح خبر: امواج.میدیا می‌تواند تأیید کند که ایران برای ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور محافظه‌کار، جهت حضور در مجمع عمومی آتی سازمان ملل متحد، درخواست ویزای آمریکا کرده است. یک منبع ارشد ایرانی که خواست نامش فاش نشود، توضیح بیشتری در خصوص بزرگی هیئت ایرانی عازم ارائه نکرد. این منبع همچنین ترجیح داد از گمانه‌زنی در مورد احتمال چشم‌پوشی دولت جو بایدن از محدودیت‌هایی که جلوی ورود مقامات ارشد دولت ایران به ایالات متحده را می‌گیرد، خودداری کند. پیشتر در تاریخ ۱۱ مرداد، سخنگوی دولت ایران اعلام کرد که "برنامه‌ریزی‌های مقدماتی" برای سفر رئیسی به نیویورک در ماه آینده انجام شده است.

پس‌زمینه: دولت سابق دونالد ترامپ در مهر ۱۳۹۸ قانونی تصویب کرد، مبنی بر ممنوعیت سفر مقامات ارشد دولت ایران و اعضای خانواده‌ی آن‌ها به آمریکا. این ممنوعیت زمانی اعلام شد که حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت ایران (۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰)، برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به سر می‌برد.

  • با توجه به شیوع همه‌گیری کووید-۱۹ و با توجه به این‌که رئیسی پس از روی کار آمدن در سال ۱۴۰۰، به صورت مجازی در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد، تقریباً سه سال است که هیچ‌یک از رؤسای‌ جمهور ایران به ایالات متحده سفر نکرده است.

همان‌طور که اموج.میدیا پیش‌تر به طور اختصاصی گزارش داده است، وزیر امور خارجه‌ی ایران اخیراً برنامه‌ی سفر خود برای شرکت در همایش بازنگری معاهده‌ی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در نیویورک را لغو کرده است.

  • منابع آگاه که نخواستند نامشان فاش شود، گفتند که حسین امیرعبداللهیان از حضور در این گردهم‌آیی منصرف شده  و در عوض تصمیم گرفته است معاون حقوقی و بین‌المللی خود، رضا نجفی را اعزام کند. همایش بازنگری معاهده‌ی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در ۱۰ مردادماه آغاز شد.

تصمیم رئیسی برای آغاز اولین سفر خود به ایالات متحده در حالی است که تهران و واشنگتن بر سر شرایط احیای توافق هسته ای ۱۳۹۴ ایران با یکدیگر اختلاف دارند.

  • تهران می‌گوید اصلاحاتی را بر پیش‌نویس متنی که اتحادیه‌ی اروپا برای احیای توافق هسته‌ای سال ۱۳۹۴ تهیه کرده بود، ارائه کرده و آنچه مطرح شده بود را توافقی "آمریکایی" خوانده و آن را مردود می‌داند.

علی باقری کنی، مذاکره‌کننده‌ی ارشد هسته‌ای ایران، در ۹ مرداد اعلام کرد که تیمش به بورل "ایده‌های پیشنهادی شکلی و محتوایی خود را به ‌منظور هموار ساختن مسیر برای جمع‌بندی سریع مذاکرات" ارائه داده است.

  • باقری کنی نوشت ایران با سایر امضاکنندگان برجام و همچنین اتحادیه‌ی اروپا "به‌ منظور ارائه‌ی فرصتی دیگر به آمریکا برای نشان‌دادن حسن نیت و مسؤولیت‌پذیری خود" به صورت "نزدیک" کار می‌کند.

  • معاون وزیر امور خارجه افزود: "ایران‌ آماده‌ی جمع‌بندی مذاکرات در مدت‌زمان کوتاهی است"، اگر آمریکا نیز "آماده‌ی اقدام مشابه باشد."

در همین حال، یک نماینده‌ی مجلس مدعی شده است که دور جدید مذاکرات هسته‌ای "احتمالاً در روزهای آینده" در وین برگزار خواهد شد. یعقوب رضازاده، عضو کمیسیون بانفوذ امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، در ۹ مرداد تأکید کرد که این کمیسیون پیشنهاد کرده است که دور بعدی در ایران برگزار شود.

موانع: اگرچه جزئیات پیش‌نویس متن فاش نشده است، اما روزنامه‌ی العربی الجدید مستقر در لندن در ۸ مرداد به نقل از  "منابع آگاه" نوشت که پیشنهاد جدید اتحادیه‌ی اروپا "هیچ چیز مهم و قابل توجهی" به متنی که از اسفندماه روی میز است اضافه نمی‌کند. از آن زمان تاکنون مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در وین برگزار نشده است. در تیرماه، قطر میزبان مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران و آمریکا برای گفتگوهای غیرمستقیم بود.

  • العربی الجدید -رسانه‌ی وابسته به قطر- نوشت این پیش‌نویش پیشنهادی سه خواسته‌ی کلیدی را برآورده نمی‌کند: دامنه‌ی تحریم‌هایی که برداشته می‌شود، تضمین این‌که آمریکا دوباره از توافق خارج نخواهد شد، و پایان‌دادن به کاوش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد آثار اورانیوم یافت‌شده در سه سایت قدیمی اما اعلام‌نشده در ایران.

فراتر از موضوع تضمین‌ها، ناظران به درخواست ایران برای پایان‌دادن به تحقیقات آژانس به عنوان یک مانع مهم اشاره کرده‌اند.

  • شایان ذکر است که روابط ایران و آژانس در سال جاری به شدت با تنش همراه بوده است، از جمله به این دلیل که جمهوری اسلامی دوربین‌های آژانس در تأسیسات هسته‌ای را خاموش‌ کرده است.

چشم‌انداز: شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار است در شهریور/ هفته‌ی دوم سپتامبر ۲۰۲۰ و هم‌زمان با افتتاح مجمع عمومی سازمان ملل متحد تشکیل جلسه دهد. این شورا در نشست قبلی خود در خردادماه قطع‌نامه‌ای انتقادی علیه ایران تصویب کرد که تهران را بر آن داشت تا دوربین‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را خاموش کند.

  • ایران هشدار داده است در صورتی که شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی پرونده‌ی هسته‌ای این کشور را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد، واکنشی شدید خواهد داشت. چنین سناریویی ممکن است منجر به خروج جمهوری اسلامی از معاهده‌ی منع گسترش تسلیحات هسته‌ای شود. در چنین سناریویی، حضور رئیسی در نیویورک برای ایران حیاتی خواهد بود که دعوی خود را در مقابل مخاطبان بین‌المللی مطرح کند.

از سوی دیگر، اگر دور دیگری از مذاکرات هسته‌ای پیش از مجمع عمومی سازمان ملل در وین برگزار شود، دیدار احتمالی در نیویورک میان رهبران امضاکنندگان باقی‌مانده بر سر توافق هسته‌ای ایران یعنی بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه، به پیشرفت‌های بالقوه کمک می‌کند.

  • دولت بایدن با توجه به تمایل اعلام‌شده‌اش برای تغییر رویه نسبت به دولت ترامپ در قبال ایران، انگیزه‌ای قوی جهت صدور روادید برای رئیسی و هیئت او دارد.
تحریریه امواج.میدیا
تحریریه امواج.میدیا
تحریریه امواج.میدیا
عربيعربی
عربيعربی
Englishانگلیسی
Englishانگلیسی