شرح خبر: روزنامه اسرائیلی هاآرتص در ۵ بهمن/۲۴ ژانویه، به نقل از مقامات امنیتی در تلآویو تأیید کرد که ارتش آمریکا به زودی باتریهای رهگیر موشک گنبد آهنین ساخت اسرائیل را در پایگاههای خود در سراسر خلیج فارس قرار خواهد داد. به نظر میرسد که این اقدام بخشی از استراتژی دفاعی واشنگتن در برابر حملات احتمالی ایران باشد. این رخداد واکنشهای مختلفی را از سوی رسانههای منطقه برانگیخته است.
پوشش خبری: وبسایت عربیپست وابسته به قطر، در ۶ بهمن/۲۵ ژانویه چگونگی استقرار سیستم گنبد آهنین برای محافظت از کشورهای عربی خلیج فارس برجسته کرد. این پایگاه نوشت که این امر پس از "شکست" سامانه دفاع موشکی پاتریوت ایالات متحده صورت گرفته است. در این مقاله تأکید شده است که سیستمهای پاتریوت، به عنوان مثال قادر به رهگیری موشکهای بالستیک پرتاب شده توسط جنبش انصارالله (حوثیها) مستقر در یمن، به خاک عربستان نیستند.
عربیپست در این مقاله توان دفاعي اين دو سيستم را بررسی کرده است. این نوشته نقاط قوت گنبد آهنین را در مقابل سیستم پاتریوت روشن میکند؛ مانند هزینههای کاردبردی مناسبتر و بر اساس گزارشها توانایی بیشتر در رهگیری هواپیماهای بدون سرنشین و موشکها، مانند موشکهای حوثیها.
نشریه عربیپست همچنین خاطرنشان کرد که اسرائیل کشوریست که بیشترین سود را از این اقدام میبرد. چرا که استقرار گنبد آهنین به تلآویو این امکان را میدهد تا بدون قرار گرفتن در معرض تهدید مستقیم تهران، از نزدیک تواناییهای نظامی ایران را رصد کند.
بخش عربزبان شبکه آی24نیوز اسرائیل، در تاریخ ۵ بهمن/۲۴ ژانویه، میزبان روزنامهنگار، ادهم حبیبالله بود. وی معتقد بود که ارتباطی میان توافق ابراهیم و حمله سپتامبر ۲۰۱۹ (شهریور/مهر ۱۳۹۸) به تأسیسات نفتی عربستان – توافقی که میان اسرائیل، بحرین و امارات متحده عربی در سپتامبر ۲۰۲۰ (شهریور/مهر ۱۳۹۹) امضا شد، و استقرار گنبد آهنین در خلیج فارس وجود دارد. حبیبالله همچنین تأکید کرد که حمله سپتامبر ۲۰۱۹ (شهریور/مهر ۱۳۹۸) به تأسیسات نفتی عربستان، ترس ریاض از ایران را بیش از پیش افزایش داده است. این حادثه، که حوثیها مسئولیت آن را به عهده گرفتهاند، اما آمریکا ایران را مسئول آن میداند، میتواند تمایل عربستان به استقرار گنبد آهنین را توضیح دهد.
عبدالخالق عبدالله، پروفسور سرشناس اماراتی، ۵ بهمن/۲۴ ژانویه در توییتر درباره این موضوع اظهار نظر کرد. او استقرار گنبد آهنین "برای مقابله با تهدیدهای ایران" در خلیج فارس را "خبری مهم و تاریخی" دانست. عبدالله در کامنتهای توییت خود با انتقاد مواجه شد. وبلاگنویس برجسته مصری طرفدار انقلاب، زینوبیا، از او پرسید که آیا به این خبر "افتخار" میکنید؟
زمینه/تحلیل: این اولین بار نیست که این موضوع در رسانههای خلیج فارس مورد بحث قرار میگیرد. در سپتامبر ۲۰۱۸ (شهریور/مهر ۱۳۹۷)، الخلیج آنلاین گزارش داد که عربستان سعودی گنبد آهنین را از اسرائیل خریداری کرده است. در ۵ بهمن/۲۴ ژانویه، هاآرتص خاطرنشان كرد كه وزارت دفاع عربستان سعودی امضای چنین معاملهای را تکذیب كرده است، اما در مورد تلاشهای گزارششده کشورهای عربی خلیج فارس برای خرید سامانه دفاعی توضیحی نداد. این میتواند حاکی از آن باشد که ریاض همچنان به خرید آن علاقهمند است.
در پاسخ به شایعه ارتباط استقرار گنبد آهنین با توافق ابراهیم، مقامات اسرائیلی گفتند که خرید سامانه دفاع موشکی توسط آمریکا مدتها قبل از آن توافق بوده است. در واقع، واشنگتن آن را در سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۷/۹۸) خریداری کرد؛ در حالی که عادیسازی روابط اسرائیل و بحرین و امارات متحده عربی تازه در سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۸/۹۹) اتفاق افتاد. با این وجود، تصمیم ایالات متحده برای استقرار فناوری اسرائیلی در کشورهای حوزه خلیج فارس میتواند تحت تأثیر این واقعیت باشد که روابط میان اسرائیل و برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس در پی توافقنامهها بهبود یافتهاند.
همچنین لازم به ذکر است که رسانههای مرتبط با قطر به ضعف سامانه پاتریوت اشاره میکنند. آنها "عدم موفقیت" سیاستهای دفاعی عربستان سعودی را با توجه به تواناییهای نظامی فزاینده پیشرفته ایران و متحدان منطقهای آن برجسته میکنند. آنها همچنین توضیح میدهند كه چگونه اسرائیل -و نه كشورهای خلیج فارس- ذینفع اصلی استقرار گنبد آهنین خواهد بود. در واقع، پوشش کلی این خبر در رسانههای مرتبط با قطر مؤید آن است که انتقاد دوحه از احتمال افزایش همکاریهای دفاعی اسرائیل با عربستان و امارات همچنان ادامه دارد.
شایان توجه است که مفسران مستقر در امارات متحده عربی تمرکز خود را بر اهمیت استراتژیک استقرار گنبد آهنین گذاشته اند، نمایش سیاست واقعی و کماعتنایی به همکاری با اسرائیل در بین افکار عمومی در بیشتر کشورهای عربی بسیار بحثبرانگیز است.
چشمانداز: اسرائیل با استقرار تجهیزات نظامی در نزدیکی سواحل ایران و احتمالاً ارزیابی عملکرد گنبد آهنین در برابر تجهیزات ایران و متحدان خود در منطقه، اطلاعات ارزشمندی کسب خواهد کرد.
احتمالاً عربستان هرگونه بحث و گفتگو با اسرائیل در رابطه با دفاع را به طور رسمی انکار میکند. با این وجود، اگر تمایل به خرید آن در آینده باشد، احتمالاً علاقهمند است که عملکرد گنبد آهنین را رصد کند. با این حال، فعلاً تماسهای ریاض با اسرائیل عمدتا از طریق گفتگوهای غیر رسمی و حاشیهای ادامه خواهد داشت.
بر اساس نظرات درج شده در توییتر، افکار عمومی عرب تقسیم میشود به رویکرد مصلحتگرا نسبت به اسرائیل؛ و موضع سنتی سازشناپذیرتر با محوریت حمایت از آرمان فلسطین که همچنان در اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس محبوبیت زیادی دارد. انتقادات علیه مصلحتگرایان، احتمالا در رسانههای وابسته به قطر و طرفدار ایران ادامه خواهد یافت.