۲۱ بهمن ۱۳۹۹ / ۹ فوریه ۲۰۲۱

پشت پرده سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به روسیه

ایران/سیاست

شرح خبر: سفر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی ایران به روسیه، بحث و جدال‌هایی را در ایران به همراه داشته است. علی‌­رغم تبلیغات گسترده محافظه‌­کاران، هیچ دیداری میان قالیباف و رئیس‌جمهور روسیه ولادیمیر پوتین صورت نگرفت. در نتیجه، تعداد زیادی از ایرانیان در شبکه‌های اجتماعی قالیباف را به فرصت­‌طلبی برای گرفتن عکس تبلیغاتی با رئیس‌جمهور روسیه قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه خرداد متهم کردند.

پوشش خبری: بعد از سفر قالیباف به مسکو و تلاش محافظه‌کاران برای جلوه دادن قالیباف به عنوان شخصیت "قابل اعتماد" در سیستم سیاسی ایران، یک بار دیگر ایرانی‌­ها در شبکه­‌های اجتماعی به صورت دو قطب متضاد نسبت به این واقعه واکنش نشان دادند. محافظه­‌کاران ادعا می­‌کردند که قالیباف حامل پیام مکتوبی از آیت‌الله خامنه‌­ای به پوتین است. اما این شادمانی تندروها به­ دلیل صورت نگرفتن ملاقات بین پوتین و قالیباف دوام چندانی نداشت. در واکنش، اصلاح‌طلبان به تمسخر قالیباف به دلیل تحقیرشدن وی در مسکو پرداختند.

روزنامه اصلاح­‌طلب شرق در ۲۰ بهمن در مطلبی با عنوان "کلید مشاوران قفل (در) کرملین را باز نکرد" نوشت: "ایراد کجا بود که پوتین به قالیباف وقت ملاقات نداد... به نظر می‌رسد تیم رسانه ای و مشاوران جوان قالیباف هول شدند و صرف یک درخواست را قطعی پنداشته و آن را رسانه‌ای کردند."

عبدالله رمضان‌­زاده سخنگوی اصلا­ح‌­طلب دولت محمد خاتمی (۱۳۸۴-۱۳۷۶) با اشاره به ۹ دوره نشست میان سفیر روسیه و اعضای پارلمان در ۲۵۰ روز گذشته در حساب توئیتری خود در ۱۹ بهمن نوشت: "زمانی که مجلس تبدیل به خانه دوم یک سفیر­خارجی ­شود نتیجه‌اش حتما تحقیرآمیز خواهد بود."

در پاسخ به انتقادات، مهدی محمدی مشاور قالیباف در امور راهبردی در حساب توئیتری خود اظهار داشت: "عدم دیدار با پوتین وقتی پای انجام ماموریتی خاص در میان باشد خیلی مهم نیست. این سفر هم نه حماسه است نه ایثار؛ وظیفه است." با این حال محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در ۲۰ بهمن طی اظهارنظری درمورد تلاش قالیباف برای ملاقات رو در رو با رئیس جمهور روسیه گفت: "از ابتدا به دوستانمان در مجلس گفته بودیم پروتکل‌­های روسای مجلس امکان ملاقات با پوتین را فراهم نمی کند."

زمینه/تحلیل: قالیباف یکی از فرماندهان ارشد پیشین سپاه پاسداران انقلاب ایران است. او در کشور به عنوان شخصی شناخته می‌­شود که در طی دو دهه، سه بار نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایران شده‌­است. آخرین تلاش وی برای بردن انتخابات به سال ۱۳۹۶ باز می‌گردد. درآن زمان، وقتی که محبوبیت وی در پی مناظرات ریاست ­جمهوری کاهش یافت، او از نامزدی درانتخابات به نفع رئیس قوه قضاییه ایران، ابراهیم رییسی کناره‌­گیری کرد. در آن هنگام باور عمده براین فرض بود که حیات سیاسی قالیباف به ­پایان رسیده است. ولی هم‌­اکنون شرایط پس از کاهش محبوبیت رئیس‌جمهور میانه‌رو حسن روحانی و اصلاح‌طلبان و در فقدان سرمایه­ انسانی به دلیل تحمیل دوباره تحریم­‌ها از سوی دونالد ترامپ و خارج شدن یک جانبه وی از برجام در سال ۱۳۹۷ تغییر کرده ­است. اکنون بار دیگر قالیباف برای تحقق رویای ریاست جمهوری فرصتی مناسب را پیش روی خود می بیند. کارشناسان بر این باورند که وی به این دلیل در انتخابات ۱۳۹۸ مجلس شرکت کرد که ریاست مجلس را جای پایی محکم برای رسیدن به ریاست جمهوری می‌دانست.

همگام با این راهبرد به ظاهر باشکوه و مهم، قالیباف به تصویب لایحه‌هایی پرداخت که در نظر مخالفان بیشتر اقداماتی عوام فریبانه بوده‌اند. در میان این مصوبات، بازدید از مناطق دور­افتاده برای افزایش محبوبیت خود پیش از انتخابات ریاست جمهوری و دیدار وی از روسیه و جلوه دادن آن به‌عنوان رخدادی مهم و تاریخی همراه با احتمال گرفتن عکس تبلیغاتی با پوتین به‌­عنوان بخشی از تلاش راهبردی تیم رسانه‌ای قالیباف تلقی می­شود. هدف آنان ارتقاء جایگاه قالیباف و تبدیل وی به سیاست‌مداری در سطح جهانی بود. هم­زمان آن­ها در صدد اثبات این مسأله بوده‌­اند که درصورت برنده شدن قالیباف درانتخابات خرداد ماه در وی امور دیپلماتیک موفق خواهد­ بود. قالیباف با برجسته نمودن اهمیت پیام خامنه‌­ای در تلاش بود جایگاه خود را در میان طبقه مذهبی در ایران تثبیت کند. او می‌خواست خود را به عنوان شخص مورد اعتماد خامنه‌­ای که مسئول رساندن یک پیام "تاریخی" از سوی خامنه‌­ای است نشان دهد.

چشم‌انداز: پس از شکست "تحقیرآمیز" نقشه قالیباف و پس از اظهارات مکرر اصلاح‌طلبان مبنی بر فقدان مهارت کافی دیپلماسی در میان محافظه‌کاران، بر خشم محافظه‌کاران افزوده شد. هم­چنین قالیباف موجب شد آن دسته از محافظه‌­کارانی که نسبت به نامزدی وی در انتخابات ریاست جمهوری مخالفت می‌ورزند، حساسیت بیشتری به وی داشته باشند. در حقیقت ازاین پس او از جانب محافظه‌کاران مجلس تقابل سختی را تجربه خواهد نمود.

در حال حاضر، او شهرتش را درمیان گروه‌­های دیگر محافظه کار، پس از تلاش برای بهره‌­برداری آشکار از آیت‌الله خامنه‌­ای از دست داده و موجب خشم آن­ها شده ­است.

مهم­تر از آن وی موجب شده محافظه‌­کاران و طرفداران کاندیداهای تندروی ریاست جمهوری دریابند که به احتمال زیاد وی یکی از نامزدهای ریاست جمهوری خواهد بود. این برداشت آنها از قالیباف سبب می‌شود که او آماج حملات قرار گیرد و رفتارش موشکافانه ارزیابی شود.

تحریریه امواج.میدیا
تحریریه امواج.میدیا
تحریریه امواج.میدیا
عربيعربی
عربيعربی
Englishانگلیسی
Englishانگلیسی